Türkiye Bilgi Ansiklopedisi - Seçim Sistemi ve Siyasi Partiler

Seçim Sistemi ve Siyasi Partiler

Seçim Sistemi. Anayasa, seçim sistemini de düzenlemiştir. Seçimler nispi temsil sistemine göre; genel, eşit ve gizli oyla tek dereceli olarak, bütün yurtta aynı günde, oyların sayım ve dökümü tutanaklara geçirilerek açık olarak yapılır. Her il bir seçim çevresi, her muhtarlık bir seçim bölgesidir.

Seçimlerde ülke düzeyinde % 10 barajı uygulanır. Genel seçimlerde ülke genelinde, ara seçimlerde seçim yapılan çevrenin tümünde geçerli oyların % 10’unu geçemeyen partiler milletvekili çıkaramaz. Seçim sonucuna göre, milletvekillerinin partilere paylaştırılmasında "d’Hont sistemi" uygulanır.

Siyasi Partiler. Çoğulcu ve katılımcı demokratik yaşamın vazgeçilmez öğeleri kabul edilen siyasi partiler, anayasaya göre önceden izin alınmadan kurulur.


Başbakan Recep Tayyip Erdoğan

Milletvekili yeterliliğine sahip en az 30 kurucu üyenin İçişleri Bakanlığına bildirimi ile tüzel kişilik kazanırlar. 18 yaşını doldurmuş her Türk vatan-daşının kurulu bir siyasi partiye girme hakkı vardır. Genel çizgileriyle savcı ve yargıçlar, Türk Silahlı Kuv-vetleri mensupları ve yükseköğretim öncesi öğrenci-leri, siyasi partilere üye ola-mazlar.

CHP Genel Başkanı
Deniz Baykal

Bir siyasi partinin tüzük, program ve eylemleri, devletin bağımsızlığına; ülkesi ve ulusu ile bölünmez bütünlü-ğüne; insan haklarına, eşitlik

ve hukuk devleti ilkelerine, ulusun egemenliğine, demokratik ve laik cumhuriyet ilkelerine aykırı olduğu; sınıf ya da zümre diktatörlüğünü veya herhangi bir diktatörlüğü savunduğu ve yerleştirmeyi amaçladığı, suç işlemeyi teşvik ettiği takdirde Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın açacağı dava üzerine Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılabilir veya işlediği fiilin ağırlığına göre devlet yardımından kısmen veya tamamen yoksun bırakılabilir.

Türkiye’de 12 Eylül 1980 askeri müdahalesiyle tüm siyasi partiler kapatılmış ve 1983 yılında siyasi partilerin kurulmasına yeniden izin verilmiştir.

Siyasi partilerin mali yapıları ve denetimleri. Siyasi partilerin gelir kaynakları; üye aidatları, gerçek ve tüzel kişilerin sınırları Siyasi Partiler Yasası ile belirlenmiş bağışları ve aynı yasa ile koşulları belirlenmiş devlet yardımlarıdır. Kamu kurum ve kuruluşları ile yerel yönetimlerin, siyasi partilere taşınır ya da taşınmaz mal, para ya da haklar bağışlamaları yasaktır.


Sivil toplum örgütleri ve siyasi partiler tarafından düzenlenen “Bayrağa Saygı” yürüyüşü.

Ayrıca yabancı devletlerden, uluslararası kuruluşlardan, yabancı uyruklu kişilerden, yabancı ülkelerdeki dernek, grup ve kurumlardan para ve mal olarak bağış ya da yardım alan siyasi partiler temelli kapatılır.

Siyasi partilerin mali denetimlerini yapma görev ve yetkisi Anayasa Mahkemesinindir. Anayasa Mahkemesi bu görevini Siyasi Partiler Yasası çerçevesinde yerine getirir ve verdiği karar kesindir.