Türkiye Bilgi Ansiklopedisi - Devletin Temel Organları

Devletin Temel Organları

Yasama Organı. Anayasanın 7. maddesine göre, yasama yetkisi Türk Milleti adına Türkiye Büyük Millet Meclisinindir (TBMM) ve bu yetki devredilemez. TBMM, beş yılda bir yapılan seçimlerde seçilen 550 üyeden oluşur. Meclis, savaş nedeniyle seçimlerin bir yıl ertelenmesine ve beş yıllık süre dolmadan seçimlerin yenilenmesine (erken seçim) karar verebilir. Anayasada belirtilen şartlar altında Cumhurbaşkanınca verilecek karara göre de yeni seçime gidilebilir. TBMM üyeliklerinde boşalma olması halinde ise ara seçime gidilir. Ara seçim, her seçim döneminde bir defa yapılır. Genel seçimlere bir yıl kala, ara seçim yapılamaz.

Milletvekili seçimleri serbest, eşit, gizli, tek dereceli olarak genel oy, açık sayım ve döküm esaslarına uygun olarak yargı denetiminde yapılır. 18 yaşını dolduran her Türk vatandaşı seçme, 30 yaşını dolduran ve ilköğretimini tamamlayan her Türk vatandaşı ise seçilme hakkına sahiptir. Seçim yöntemi yasalarla belirlenir.

Metni anayasada yer alan “andı” içerek göreve başlayan milletvekilleri, tüm ulusu temsil ederler. Milletvekillerinin Meclis çalışmalarındaki oy ve sözleri ile açıkladıkları düşün-celerinden dolayı yasama dokunulmazlıkları vardır.


TBMM Genel Kurul toplantı salonu


	Türk Bayrağı	Cumhurbaşkanlığı Forsu

	Yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ve milletvekil-liğinin düşmesine Meclis karar verir. Buna ilişkin kararların iptali için Anayasa Mahkemesine başvurulabilir.

	Meclis, çalışmalarını anayasaya ve kendi yaptığı iç tüzüğe göre komisyonlar şeklinde yürütür. Uzmanlık konularına göre oluşturulan komisyonlar hazırlık çalışmalarını yaparlar. Son söz Genel Kurulundur. Dilekçe Komisyonuna her vatandaş başvuruda ve şikayette bulunabilir.

	Yürütme Organı. Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulundan oluşur. Yükseköğretim kurumları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu ve Diyanet İşleri Başkanlığı gibi kurumlar da yürütme bölümünde yer alır.

	Cumhurbaşkanı. Devletin başıdır. Türkiye Cumhuriyetini ve Türk milletinin birliğini temsil eder. TBMM tarafından 40 yaşını doldurmuş, yükseköğrenim görmüş milletvekilleri ya da milletvekili seçilebilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından gizli oyla ve Meclis üye tam sayısının üçte iki çoğunluğuyla seçilir. Görev süresi yedi yıldır.

	Anayasanın uygulanmasını, devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını gözeten Cumhurbaşkanı’nın;

	Gerektiğinde TBMM’yi toplantıya çağırmak, yasaları yayım-lamak ve gerekli gördüğünde yeniden görüşülmek üzere Meclise geri göndermek, anayasa değişikliklerini gerekli gördüğünde halkoyuna sunmak, yasalara, yasa gücünde