Türkiye Bilgi Ansiklopedisi - GAP Yatırımları

	GAP Yatırımları

	GAP yatırımları, çeşitli kurum ve kuruluşların yıllık yatırım programlarında yer almakta ve proje ödenekleri bu kuruluşların bütçelerinden karşılanmaktadır. 2006 Yılı Yatırım Programı’nda GAP’a, 1 milyar YTL civarında ödenek ayrılmıştır.

	Enerji Projeleri. 2005 sonu itibarıyla yedi hidroelektrik santrali (HES), işletmeye açılmış olup, bir HES’in de inşaatı tamamlanmıştır. Kurulu güçleri itibarıyla hidroelektrik enerji projelerinin % 74’ü üretime geçmiştir. % 0.2’si inşaat halinde ve % 19’u ihaleye hazır durumda bulunan projelerin % 7’si ise planlama aşamasındadır.

	Ülkede, hidroelektrik enerji üretiminin büyük bölümü GAP kapsamındaki Karakaya, Atatürk, Dicle, Kralkızı, Birecik, Karkamış ve Batman HES’lerinden sağlanmaktadır. Tesis-lerde 2005 yılı sonuna kadar yaklaşık 15 milyar ABD doları değerinde (1 kWh=6 cent) toplam 253 milyar kilovat-saat hidroelektrik enerji üretimi gerçekleştirilmiştir.


	Atatürk Barajı

	Türkiye’de 2005 yılında üretilen 39.6 milyar kilovat-saatlik hidroelektrik enerji içinde GAP, 18.7 milyar kilovat-saatlik hidroelektrik üretimiyle % 47’lik bir paya sahiptir. (GAP’ın enerji hedefi: 27 milyar kilovat-saat) Bu enerjinin parasal değeri ise yaklaşık 1.1 milyar ABD dolarıdır.

	Sulama Projeleri. GAP Bölgesi’nde 2005 sonu itibarıyla Fırat ve Dicle Havzaları'nda toplam 236 bin 019 hektar alan (ha) sulamaya açılmıştır ve 142 bin 099 hektarlık alanın da sulama şebeke inşaatı devam etmektedir. Projelerin tamamlanmasıyla 1.7 milyon hektar alan sulanacaktır.

	Sanayi Altyapısı. GAP Bölgesi’nde sınai gelişmeyi sağlayacak olan sanayi altyapısı yatırımları gerçekleştiril-mektedir. Bölgede üçü Gaziantep’te olmak üzere; Mardin, Şanlıurfa, Kilis ve Adıyaman’da toplam yedi Organize Sanayi Bölgesi (OSB) tamamlanmış, 12 OSB inşaat halindedir. İnşaatı devam edenlerle birlikte 10 OSB faaliyettedir. OSB’lerin alan bakımından Türkiye toplamı içindeki payı % 13 düzeyindedir.


	Tekstil Fabrikası - ADIYAMAN


Bölgede ÇATOM programlarından yararlanılmaktadır.

GAP Bölgesi’nde 25 adet Küçük Sanayi Sitesi (KSS) tamamlanmıştır. Bu siteler-deki 7.044 işyerinde yaklaşık 35 bin kişi çalışmaktadır. 12 KSS’nin de inşaatı devam etmektedir. Biri Mardin, diğeri Gaziantep’te olmak üzere iki serbest bölge vardır.

Sürdürülebilir İnsani Gelişme ve İnsan Odaklı Projeler. Bölge insanının yaşam kalitesinin yükseltil-mesini hedef alan GAP, ağırlıklı bir biçimde çevresel ve insani boyutları kapsamı-na almıştır. Bu bağlamda GAP sadece bir kamu projesi değil, farklı aktörler ve hükümet dışıkuruluşların iş birliği içinde olduğu geniş bir yelpazedir.

Bölgedeki kadın statüsünün yükselmesi amacıyla 14-51 yaşları arasındaki kadın ve genç kızlara eğitici ve sosyal programlar uygulamak üzere 1995 yılından bu yana, Çok Amaçlı Toplum Merkezleri (ÇATOM) kurulmaktadır. 2005 yılında dokuz ilde sayısı 30’u bulan ÇATOM programlarından, çoğunluğu kadın olmak üzere 100 binden fazla kişi doğru-dan yararlanmıştır.

Bölgede yatırımların artması ve girişimciliğin geliştirilmesi amacıyla yatırım konusunda danışmanlık sağlamak üzere Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ile birlikte GAP Girişimci Destekleme ve Yönlendirme Merkezleri (GAP-GİDEM) oluşturulmuştur. GİDEM’ler, Temmuz 2002’den beri faaliyetlerine devam etmektedirler. Adıyaman, Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa’da açılan dört GİDEM ofisi tarafından, 2002-2005 döneminde Bölge’de düzenlenen eğitim/seminer

	faaliyetlerinden 3.618, bilgilendirme hizmetlerinden 1.776, danışmanlık, tavsiye ve yönlendirme hizmetlerinden ise 1.128 iş adamı yararlanmıştır.

	Sokakta Çalışan Çocukların Rehabilitasyonu Projesi. Diyarbakır ve Adıyaman’da uygulanmakta olan bu proje ile sokakta çalışan çocukların eğitime kazandırılması ve zaman içinde sokaktan kurtarılması amaçlanmaktadır. Proje kapsamında valilikler tarafından Çocuk ve Gençlik Merkezleri kurularak, çocuklara yönelik sosyal ve eğitsel ortamlar oluşturulmaktadır. Proje Gaziantep, Şanlıurfa ve Batman illerinde de UNDP (Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı) ile iş birliği içinde yürütülmektedir.

	Gençlik Projesi. Gençliğin kalkınma sürecine katı-lımlarını sağlamak amacıyla kurulan sekiz Gençlik ve Kültür Evinde sosyal, eğitsel ve kültürel faaliyetler ile kapasite ar-tırıcı etkinlikler yürütülmektedir . GAP İdaresi-UNDP iş birliği


	Gençlik için Sosyal Gelişim Projesi ile 40 binin üzerinde gence ulaşılmıştır.


	Tarımsal Araştırma Projeleri GAP İdaresi tarafından hızla sürdürülmektedir.

	ile İsviçre hükümetinin finansal desteğinde uygulanan proje süreçlerinde yerel yönetimler, ulusal ve yerel sivil toplum kuruluşları ve özel sektör ile iş birliği yapılmaktadır. Bugüne kadar yaklaşık 40 bin gence ulaşılmıştır.

	İdarenin diğer bazı projeleri; Ilısu Baraj Gölü Çevresi Alt Bölge Gelişme Planı Hazırlanması, GAP Bölgesi Halk Sağlığı Projesi, Köye Dönüş ve Rehabilitasyon Projesi, Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi, Hasankeyf Tarihi ve Arkeolojik Sit Alanı Araştırma Kazı ve Kurtarma Çalışması, Sulama Dışı Alanlarda Halkın Gelir Düzeyinin Artırılması Projesi, GAP Bölgesi Hayvancılığını Geliştirme Projesi ile Tarımsal Araştırma Projeleri’dir. GAP İdaresi, sürdürülebilir insani gelişme yaklaşımı ve katılımcılık, eşitlik ve adalet ilkelerine dayalı uygulamalarıyla tarım, altyapı, harita, imar ve çevre alanında da pek çok proje yürütmektedir.