Türkiye Bilgi Ansiklopedisi

Enerji

Büyüyen ekonomiye, gelişen ve çeşitlenen sanayi faaliyet-lerine ve değişen demografik yapıya paralel olarak, ülkede birincil enerji ve elektrik tüketim değerlerinde son 40 yılda önemli gelişmeler sağlanmıştır. Bu dönemde (1963-2004), genel enerji tüketimi yıllık ortalama % 4.8 ve elektrik tüketimi % 9.7 civarında artış göstermiştir.

Genel enerji tüketimi 2004 yılında bir önceki yıla göre % 4.6 artarak 87.77 milyon tona eşdeğer petrol (metp) düzeyinde gerçekleşmiş ve kişi başına tüketim 1.196 metp seviyesin-den 1.234 metp seviyesine yükselmiştir. 2005 yılı gerçekleş-me tahminlerine bakıldığında birincil enerji tüketiminin 92.53 metp ve kişi başına tüketimin ise 1.283 metp seviyesinde gerçekleştiği görülmektedir.

2004 yılında 36.824 MW olan elektrik enerjisi kurulu gücü 2005 yılı sonunda 38.317 MW düzeyine yükselmiş ve yine 2004 yılında 150.018 GWh olan toplam tüketim değeri 2005 yılında 161.300 GWh’ye ulaşmıştır. Kişi başına elektrik tüketim değeri ise 2004 yılında 2.109 kWh olarak gerçekleşirken 2005 yılında 2.237 düzeyine yükselmiştir.


Kralkızı Barajı - DİYARBAKIR

	2004 yılında birincil enerji talebinin % 28.7’si yerli üretim ile karşılanmış olup, 2005 yılı gerçekleşme tahminlerine göre bu değer % 28.5 seviyesindedir. Elektrik üretiminin ithal kaynaklara bağımlılığı ise aynı dönemde, % 47 ve % 45 düzeyinde oluşmuştur. İthal kaynaklara bağımlılığın birincil enerjide % 68’in altına çekilmesine yönelik tedbirler uygu-lamaya konmuş olmakla birlikte ithal kaynaklara bağımlılığın getireceği aşırı risklerden korunmak, enerji poli-tikalarının birinci öncelikli konusu olarak değerlendiril-mektedir.

	Türkiye’de genel enerji talebinin 2010 yılında 126 metp ve 2020 yılında ise 222 metp’ye ulaşması beklenmektedir. Öte yandan, brüt elektrik enerjisi talebinin 2010 ve 2020 yılla-rında sırasıyla yüksek senaryoda 242 milyar kWh ve 499 milyar kWh, düşük senaryoda ise 216 milyar kWh ve 406 milyar kWh civarında olması, 2020 yılında kurulu güç talebinin yüksek senaryoya göre 96.000 MW, düşük senaryoya göre ise 80.000 MW civarında olması beklen-mektedir.

	Türkiye başta AB normları olmak üzere, küresel ekonomi ile bütünleşme ve ekonomik gelişmesini bu çerçevede sağlamak üzere, enerji sektöründe rekabeti öngören düzenlenmiş işleyen piyasa yapılanmasına gitmektedir.

	Bu bağlamda, Elektrik, Doğal Gaz, Petrol, LPG Piyasalarına İlişkin Kanunlar (Piyasa Kanunları) yayımlanmış ve yasal düzenlemelerde önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Kurulan düzenleyici kurum sektörde izleme ve denetleme faaliyetlerini yerine getirmekte, detaylarda eksik görülen düzenlemeler için ikincil mevzuatı oluşturmaktadır. Ülkenin, büyük bir piyasa hacmine sahip olan bu sektörde düzenlenmiş ve iyi işleyen bir piyasa yapısına sahip olması büyük önem arz etmektedir.