Türkiye Bilgi Ansiklopedisi

İnanç Turizmi

Kutsal yerlerin, bu dinlere mensup turistlerce ziyaret edilme eğilimlerinin turizm olgusu içerisine değerlendirilmesi İnanç Turizmi olarak tanımlanmaktadır. Türkiye’de İnanç Turizmi ile ilgili faaliyetlerin gerçekleştirilmesine yönelik çalışmalar 1995 yılında başlamıştır. 1995-1998 yılları arasında çok sayıda yabancı tur operatörü, basın mensubu ve konu ile ilgili uzman kişilerin katılımı ile “İnanç Turizmi” turları gerçekleştirilmiştir. Anadolu’da, İnanç Turizmi kapsamında; Müslümanlık, Hristiyanlık ve Yahudiliğe ait önemli ziyaret merkezleri bulunmaktadır. Bunlar:

İstanbul. Müslümanlık açısından en önemli şehirlerden biridir. İstanbul, dini anlayış ve din sosyolojisi konusundaki çalışmalara ışık tutabilecek bir dünya merkezidir. İstanbul'da dünyanın en önemli yapılarından biri olan ve günümüze kadar sağlam bir şekilde kalabilen Ayasofya ile Sultan Ahmet Camisi gibi çok sayıda dini ve tarihi öneme


Mevlana Türbesi - KONYA

sahip eserler ile Fener Rum Ortodoks Patrikliği bulun-maktadır.

Konya. İnsanlık dostu, barış taraftarı ve büyük yol gösterici Mevlana’nın Türbesi Konya’dadır. Konya-Beyşehir’de bulunan Eşrefoğlu Camisi, Anadolu’daki ahşap taşıyıcılara sahip camilerin en büyüğü ve özgünüdür.

Edirne. Mimar Sinan’ın 80 yaşında inşa ettiği ve “ustalık eserim” dediği Selimiye Cami, Osmanlı-Türk sanatının ve dünya mimarlık tarihinin başyapıtlarındandır. Üç Şerefeli Cami, 2. Bayezid Camisi ve Eski Cami gibi daha birçok eserin bulunduğu Edirne de önemli dini merkezlerden biridir.

Bitlis-Ahlat Kümbetleri. Selçuklu Mimarisi’nin en seçkin örnekleri olan ve “kümbet” adı verilen anıt mezarlar, tarihten günümüze yansıyan görkemli yapılardır. Bunlardan Ulu Kümbet, Hüseyin Timur Kümbeti, Buğatay Aka Kümbeti,

Hasan Padişah Kümbeti, Erzan Hatun Kümbeti, Emir Bayındır Kümbeti ve Keşiş Kümbeti önemli eserlerden birkaçıdır.

Kars-Hasan Harakâni Tür-besi. “Her kim bu kapıya gelirse ekmeğini veriniz, inancını sormayınız” diyen ve Çağrı Bey ile Anadolu’ya gelerek Kars Kalesi yanında şehit düşen Ebu’l Hasan Harakâni’nin (Hz.) türbesi ve Evliya Cami Külliyesi Kars’ta, Selçuklular’ın Anadolu’da inşa ettikleri ilk cami de Kars-Ani’dedir.



Selçuklular tarafından Ani’de yaptırılan ilk cami - KARS

Bursa. Yeşil Cami ve Türbesi, çok kubbeli camilerin en klasik ve abidevi örneği olan Ulu Cami, Muradiye ve Yıldırım Bayezid Külliyeleri, Emir Sultan Camisi gibi birçok dini eser bulunmaktadır.

İznik. Özellikle Konsil toplantılarının geleneğinin oluşmasına neden olan 1. Toplantı ile 7. Toplantı, İznik’te bulunan Ayasofya ve Konsil Sarayı’nda yapılmıştır.

Şanlıurfa. Peygamberler şehri olarak bilinen Şanlıurfa; Balıklı Göl, Hz. İbrahim Peygamber’in doğduğu mağara, sabır timsali olarak bilinen Hz. Eyyüp Peygamber’in Makamı ve Türbesi, Şuayip Şehri gibi bir çok dini eserin bir arada bulunduğu bir merkezdir.

Harran. Kutsal kitaplarda adı geçen Harran, İnanç Turizmi’nin Türkiye’deki odak noktalarından biridir. Kutsal kitaplarda yazılanlara göre, İbrahim Peygamber Şanlıurfa’dan güneye doğru göç ederken Harran’da konakla-mıştır. İbrahim Peygamber’in babası Terah burada ölmüştür.

İçel-Tarsus. St. Paul’un doğum yeri Tarsus olarak gösterilmektedir. Tarsus’ta St. Paul Kilisesi ve St. Paul Kuyusu bulunmaktadır. Ayrıca İçel’de Meryemlik (Aya Tekla),


Alahan Manastırı - İÇEL

	Olba Mabet Kilisesi, Meryem Ana Kilisesi ve Alahan Manastırı gibi birçok eser bulunmaktadır.

	Manisa-Thyatira Kilisesi (Akhisar Kilisesi). Bugün şehir içinde tuğla kalıntılarının bulunduğu yerin eskiden kilise olduğu anlaşılmaktadır. İncil’de adı geçen Yedi Kilise'den birisi olan bu kilisenin “Devamlı Kurban” ve “Sıkı Tutan” gibi anlamları vardır.

	Philadelphia Kilisesi (Alaşehir Kilisesi). İncil’de adı geçen Yedi Kilise'den birisi olan bu kilisenin adı “Baki Kalan” ve “Benimle Yürü” anlamlarına gelmektedir.

	Hatay-Antakya. Geleneksel inanca göre “Matta İncil”i Antakya’da yazılmıştır. İsa’ya inananlara göre “Hristiyan” adı ilk kez Antakya’da kullanılmıştır. İnanışa göre Aziz Paulus, İncil’i putperestlere ilan etmek için Antakya’dan hareket ederek üç yolculuk yapmıştır. “Altın Ağızlı” lakabıyla tanınan Aziz Yuhanna’nın Antakyalı olarak bilinmesi, “Kutsal Kitap” okulunun burada bulunuşu ve dünyanın ilk kiliselerinden biri olan St. Pierre Kilisesi Antakya’nın dinsel önemini artırmaktadır.

	St. Pierre Anıt Müzesi. Dünyanın ilk kiliselerinden biridir. İsa’ya inananlar “Hristiyan” adını ilk kez bu kilisede almıştır. 1963 yılında Papa 6. Paul tarafından hac yeri olarak ilan edilmiştir ve her yıl 29 Haziran’da Katolik Kilisesi’nce burada ayin düzenlenmektedir. Ayrıca, St. Simon Stilist Manastırı ve Aziz Paulus’un İncil’i ilan etmek için hareket ettiği Seleucia lLman kalıntıları gibi eserler günümüze kadar ulaşmıştır.

	İzmir-Selçuk Meryem Ana Evi. Selçuk’a 9 km uzaklıkta, 420 m yüksekliğindeki Bülbül Dağı üzerinde 1967 yılında Hristiyanlığın kutsal bir yeri olarak da ilan edilen Meryem Ana Evi’nde, her yıl 15 Ağustos’u izleyen ilk Pazar günü ayin yapılmaktadır. Ayrıca burada; St. Jean Bazilikası (Hz. İsa’nın


	Meryem Ana Evi - İZMİR

	12 havarisinden biri olan St. Jean’ın mezarı), Yedi Uyurlar, Yedi Kilise (üçü İzmir, Efes ve Bergama'da) gibi eserler de bulunmaktadır.

	Nevşehir-Kapadokya. Kapadokya, St. Paul’un 30 senelik misyonerlik gezisinde uğradığı ve ilk kilisenin kurulması için seçtiği yerlerden belki de en önemlisidir. Doğal yapısı, kayalara oyulmuş çok sayıda kiliseleri ve bu kiliseleri süsleyen duvar resimleri ile Türkiye’nin en fazla ilgi çeken yörelerinden biridir. Göreme Vadisi, Zelve, Çavuşin, Ortahisar, İbrahimpaşa, Mustafapaşa, Yeşilöz ve Akçasaray olmak üzere Kaya Kiliseleri’nin sayısı 2 bin 200’ün üzerindedir.

	Derinkuyu Ortodoks Kilisesi. Batı giriş kapısı üzerindeki on satırlık kitabeden anlaşıldığına göre Kilise, Aziz Thedoros Trion’a adanmıştır. Sultan Abdülmecit döneminde (1839-1861) Konya Metropoliti Neofitos’un teşviki ve “Malakpoi” halkının maddi destekleriyle Haldiaslı baş mimar Kiriako Papadopoulus tarafından 1858 yılında inşa edilmiştir.

Isparta-Yalvaç. Yalvaç Antiocheia Antik Kenti’nde bulunan St. Paul Kilisesi de ilk Hristiyan kiliselerinden biridir. Aziz Paul, Roma vatandaşı olma hakkını elde ettikten sonra Saul ve Hananya tarafından vaftiz edilmiştir. St. Paul Aziz Barnabas ile birlikte M.S. 46 yılında kente gelerek buradaki sinagogta ilk resmi vaazını vermiştir. Daha sonra bu sinagog üzerine St. Paul Kilisesi inşa edilmiştir.

Antalya. İncil’de adı geçen ve Aziz Paul’un ziyaret ettiği yerler arasında gösterilir.

Antalya-Demre. Hristiyan aleminin Noel Babası olarak


El Nazar Kilisesi, Göreme - NEVŞEHİR

bilinen Aziz Nicolaus’un piskoposluk yaptığı yer olarak bilinmektedir. Aziz Nicolaus, Demre’de yaşamış, ölmüş ve sonra anısına 6. yüzyılda bir kilise inşa edilmiştir. Her yıl, 6-8 Aralık tarihleri arasında Demre ve Kaş’ta Uluslararası Noel Baba Festivali düzenlenmesi geleneksel hale getiril-miştir.

Denizli-Laodikya (Goncalı) Kilisesi. Denizli’nin 6 km kuze-yinde bulunan Laodikya Antik Kenti adını, Helenistik Devir’de bölgeye egemen olan Seleukoslar Kralı 2. Antiochos’un (M.Ö. 250) karısı Laodike’den almaktadır. Laodikya, M.S. 5. yüzyılda Ecumenikal Konseyi’nin toplandığı önemli bir piskoposluk merkeziydi. Buna ek olarak, İncil’in son Babı’nın Vahiy bölümünde adı geçen Yedi Kiliseler’den biri olarak da bilinmektedir.

Balıkesir-Ayvalık-Taksiharis ve Aya Nicola Kiliseleri. Tevrat ve İncil’den alınan dini konuların işlendiği fresklerle süslü

olan kilise, Ortodoks alemince kutsal sayılan yerlerden biri olarak ziyaret edilmektedir.

Bunlardan başka; Ankara - Hacı Bayram Cami ve Türbesi, Siirt-Veysel Karani ve İbrahim Hakkı Hz.’leri Türbesi, Sivas-Ulu Cami, Eskişehir-Yunus Emre Türbesi, Mardin-Dayr-ul Zaferan Manastırı, Erzurum-Çifte Minareli Medrese, Trabzon-Sumela Manastırı, Van-Akdamar Adası ve Çarpanak Kiliseleri, Karaman-Deyle, Derbe ve Binbir Kiliseler, Kars-Ani Harabeleri ve Büyük Ağrı Dağı gibi daha birçok yer dini açıdan önem taşımaktadır.