Kahta,
Adıyaman iline bağlı en büyük ilçedir.
2009 yılı itibarıyla nüfusu 61.300 kişi olup Adıyaman'ın en kalabalık
ilçesidir. Kahta İlçesinin köyler ile birlikte toplam nüfüsü 116.749 dur.
İlçe Merkezinin yerleşim yeri ova üzerindedir. İlçenin kuzey bölgesi dağlık olup, bu bölgede köyler tarım arazisi dışına, yamaçlara kurulmuştur. Güney bölümündeki köyler ise ova içersindedir.
Kahta; 38-17 doğu boylamı ile 37-45 kuzey enlemi üzerinde yer alır. Denizden yüksekliği 750 metredir. Kuzeyde yüksekliği 2000 metreye ulaşan sıra dağlarla çevrili ilçe 1490 km2’lik yüz ölçüme sahiptir. Adıyaman ilinin 33 km. doğusunda yer alır. İlçe yüzölçümünün -Kahta merkez dahil- yaklaşık üçte ikisi 1. derecede, kalan yaklaşık üçte biri ise 2. derecede deprem bölgesi içindedir.
Kahta ilçesi, doğuda Gerger ilçesi, güney ve güneydoğuda Şanlıurfa ili, güneybatıda Samsat ilçesi, batıda Adıyaman, kuzeyde Sincik ilçesi ve Malatya ili ile çevrilidir. Şu anda ilçenin doğu ve güneydoğu kesimindeki sınırını Atatürk Baraj Gölü meydana getirmektedir.
İlçenin kuzey kesimi dağlık alanlardan meydana gelirken, güney kesimi düzlük alanlardan meydana gelmektedir. Kuzeydeki en yüksek nokta Nemrut Dağıdır (2.206m.), dağlık alanlardan güneye doğru gidildikçe önce plato alanlarına sonra geniş ovalara geçilir. Kahta Antitoros Dağlarının güney eteklerinde başlayıp güneye doğru alçalan ve Harran ovasına doğru uzanan bir arazi yapısına sahiptir. İlçe merkezi düz bir alanda kurulmuştur.
Dünyanın 8. harikası (dünyanın en büyük açıkhava müzesi) Nemrut dağı öreni,Cendere köprüsü,Eski Kahta kalesi,Arsemia,Karakuş tepesi bunlar belli başlı ören yerleridir.Kahtanın her tarafında bu ve buna benzer eşsiz kalıntılar bulunmaktadır.Dünyadaki en büyük Zeus Kralının heykeli Nemrut dağı öreninin üzerindedir.
TARİHİ, TURİSTİK VE DOĞAL GÜZELLİKLERİMİZİ TANIYALIM;
İlçemizin önemli tarihi, kültürel ve doğal zenginliklerini arkeolojik kültür varlıkları ve ören yerleri oluşturmaktadır.
NEMRUT DAĞI (Antiochus Tümülüsü – Dev Heykeller);
Ulusal ve uluslararası öneme sahip Nemrut Dağı, Kommagene Krallığının yazlık idare merkezi ve kutsal tapınağı olarak bilinmektedir. Nemrut Dağı; konumu, yapısı, devasa heykelleri, benzeri olmayan tek örnek oluşu ve o çağda eşine rastlanmayan yüksek bir inşaat tekniğinin kullanılmış olması nedeniyle 1987 yılında UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası Listesine alınmıştır. Ülkemizin tanıtımına büyük katkı sağlayan önemli bir turizm çekim merkezi konumundaki Nemrut Tepesinde bulunan Kommagene Kralı Antiochos Theos’un anıt mezarı Kommagenelilerin bıraktığı en önemli tarihi mirastır. Kommagenelilerden kalan tarihi ören yerleri bugün ilçenin en önemli ekonomik kaynağını teşkil etmektedir.
Antiochus’un Anıt Mezarı ve yakın çevresinde bulunan Kocahisar Köyü Yeni Kale ile Eski Kale (Arsemeia), Cendere Köprüsü, Karakuş Tepesi Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunun 13/03/1986 gün ve 2036 sayılı kararı ile 1. derece arkeolojik sit alanı olarak tescil edilerek koruma altına alınmıştır.
ESKİ KÂHTA KALESİ (YENİ KALE) Eski Kale yakınlarında, Kocahisar Köyünde yer almaktadır. Sarp kayalar üzerinde kurulmuş; Kommagene döneminde kurulmuş, Roma ve Memluklar döneminde geliştirilmiştir. Önemli bir idare merkezi olarak yer almış, son restorasyon çalışmaları 1972’lerde Almanlar tarafından yapılmıştır. Kale İçerisinde su depoları, hamam, ibadet mekânları ve Kâhta Çayına inen gizli bir su yolu bulunmaktadır. Kalenin restorasyonu aciliyet arz etmektedir.
CENDERE KÖPRÜSÜ; İlçemize 20 km uzaklıkta Kahta Çayının bir kolu olan Cendere Çayının en çok daraldığı yerde iki ana kaya üzerinde tek kemerli, 92 iri kesme taştan yapılmış Cendere Köprüsü de görkemli bir güzelliğe sahiptir. Köprünün sütunları üzerindeki yazıta göre, Roma Lejyonu Septimus Severus tarafından (M.S.193-11) eşi Julia Domna ve oğulları Caracalla ile Geta onuruna sütunlar konulmuştur. Geta’nın öldürülmesinden sonra kendisi için dikilen sütun ortadan kaldırılmıştır. Köprü 2004 yılına kadar her türlü araç geçişine açık halde iken, 2005 yılında yapılan yeni köprünün hizmete girmesiyle araç trafiğine kapatılmıştır. Köprü 1997 – 1998 yıllarında restorasyon görmüştür.
KARAKUŞ TEPESİ İlçemizin 10 Km kuzeyinde ve Nemrut tur güzergahında bulunan Kommagene Kralı 2. Mitridates tarafından annesi İsias için inşa edilen bir Temenos (Kutsal Tapınak)’tır. Burada Kral Antiochus’un eşi İsias kızları Laodiki ile Aka ve torunu Antiochis yatmaktadır. Halen açılmamış arkeoloji dünyasının büyük ilgisini çeken arkeolojik bir tapınaktır. Mezarın açılması turizme girdi sağlayacaktır. Anıt mezar Namphois çayından (Kahta Çayı) getirilen taşlarla örtülmüş, Pers ve Makedon’ları sembolize eden aslan ve kartal figürleri sütunların üzerinde kullanılmıştır. Nemrut Dağında olduğu gibi Karakuş Anıt Mezarı’da doğu ve batının sentezidir.
ARSAMEİA (ESKİ KALE – ESKİ KAHTA) İlçemize 30 Km mesafede Eski Kahta Kalesi Karşısında, M.Ö. 250’de Kral Antiochus’un dedesi Arsames tarafından kurulmuştur. İsmini de bu Kral’dan almıştır. Kommagene uygarlığının yazlık idare merkezi olarak kullanılmıştır. Kral Antiochus döneminde geliştirilmiş, bugün burada bulunan tünel (158 m) su sarnıcı, tokalaşma sahnesi, kabartmalar ve saray ve Anadolu’da bulunan en uzun tek parça eski Grekçe kitabe Antiochus dönemine aittir. Bakir arkeolojik alandır. Son kazı çalışmaları 1973’lerde tamamlanmıştır. Arkeolojik çalışmaların yapılması önemli eserlerin ortaya çıkmasını sağlayacak, turizmin gelişmesine katkıda bulunacaktır. Nemrut Dağı tur güzergâhındadır.
İlçenin nüfusu 2009 genel nüfus sayımına göre 116.749'dir. Bunun 61.243'Ü ilçe merkezinde, 55.506'sı ise kasaba ve köylerde yaşamaktadır.
İlçe bağlısı olarak merkez hariç olmak üzere ilçe merkezine bağlı; 2 belde,93köy ve 18mahalleden oluşmaktadır. Bununla beraber İlçeye Bağlı Bölükyayla Beldesi 4 mahalleden ve Akıncılar Beldesi 4 mahalleden oluşmaktadır.
