Türkiye Bilgi Ansiklopedisi

Yaygın Eğitim

Yaygın eğitim; örgün eğitim sistemine hiç girmemiş, herhangi bir kademesinde bulunan veya bu kademelerden birinden ayrılmış olanlara, ilgi ve ihtiyaç duydukları alanda örgün eğitim yanında veya dışında düzenlenen eğitim faaliyetlerinin tümünü kapsar. Türkiye’deki yaygın eğitim faaliyetlerinin düzenlenmesi ana görevi, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlü-ğüne verilmiştir.

Yaygın eğitim; halk eğitimi, çıraklık eğitimi ve uzaktan eğitim yoluyla gerçekleştirilmektedir.

MEB’e bağlı yaygın eğitim kurumları olan halk eğitimi merkezleri, pratik sanat okulları, yetişkinler teknik eğitim merkezleri, açık öğretim uygulamaları ve özel öğretim kurumları ile bu kurumlarla iş birliği halinde yürütülen yaygın eğitim amaçlı kurslara 2005 yılında 3 milyon 872 bin kişi katılmıştır. Bu sayı her yıl artarak devam etmektedir. Kurs dışı aktivitelerle birlikte, bir yıl süresince düzenlenen yaygın eğitim amaçlı faaliyetlere katılanların sayısı yaklaşık 9 mil-yon civarındadır.


Ülkede her yaş ve düzeydeki insana yönelik eğitim faaliyetleri, örgün eğitim kurumları dışında halk eğitim merkezlerince yürütülmektedir.


	Çıraklık eğitimi, mesleğin özelliğine göre 3-4 yıl arasında değişmektedir.

	Halk Eğitimi. Örgün eğitim kurumları dışında düzenlenen eğitim faaliyetleri, ağırlıkla ülke genelindeki halk eğitimi merkezlerinde yerine getirilmektedir. Bu merkezlerde, her yaş ve eğitim düzeyindeki insana yönelik okuma-yazma kursları, meslek kursları, sosyal kültürel kurslar ve uygulamalar düzenlenmektedir.

	Çıraklık Eğitimi. İlköğretimi bitirip bir üst öğretime gidemeyen veya çeşitli nedenlerle örgün eğitimin dışında kalmış ortaöğrenim çağındaki çocukların ve gençlerin eğitimini kapsamaktadır. En az ilköğretim okulu mezunu olanlardan 14 yaşını tamamlamış ve 19 yaşından gün almamış olanlar çıraklık eğitimine devam edebilmektedir.

	Çıraklık eğitimi, mesleğin özelliğine göre 3-4 yıl sürelidir. Bu eğitimi tamamlayanlar kalfalık sınavlarına girebilmektedir. Kalfalık belgesi almaya hak kazananlar ustalık eğitimine devam etmeleri halinde üç yıl, bu eğitime devam etmemeleri halinde ise beş yıl süreli iş deneyiminden sonra ustalık sınavlarına girebilmektedir. Ustalık belgesi olmayan-lar müstakil işyeri açamamakta, usta olarak çalışama-maktadır.


	Ülkede çıraklık eğitimi ile meslek öğrenmek isteyenlerin sayısı gün geçtikçe artmaktadır.

	2005 yılında 9.648 yaygın eğitim kurumunda (halk eğitim merkezi ve çıraklık eğitim merkezlerinde) 3 milyon 886 bin 638 kursiyer öğrenim görmüş ve 73 bin 507 öğretmen görev yapmıştır.

	Uzaktan Eğitim. Eğitimde fırsat eşitliği sağlamak, ilk ve ortaöğretim kurumlarında verilen eğitimi desteklemek amacıyla uzaktan eğitim hizmetleri verilmektedir. Bunlar, Açık İlköğretim Okulu (AİO) ve Açık Öğretim Lisesi'dir (AÖL).

	Açık İlköğretim Okulu; daha önce ilkokullardan mezun, ancak herhangi bir nedenle ortaokula devam edememiş olan yurt içi veya yurt dışındaki yurttaşlara uzaktan eğitim yöntemi ile sekiz yıllık ilköğrenimlerini tamamlama olanağı sağlayan bir eğitim sistemidir.

	2005-2006 eğitim-öğretim yılında 2 milyon 461 bin 280 öğrenci açık öğretim uygulaması kapsamında öğrenim görmüştür.